Nieuw Apostolische Reformatie (NAR)

Zoals New Age als nieuwe vorm van spiritualiteit zonder leerstellingen steeds meer terrein wint in de wereld, zo sijpelt de Nieuw Apostolische Reformatie (NAR) als mindset veel christelijke kringen binnen. De beweging streeft ernaar de kerk te hervormen, zij het op een andere manier dan de reformatie die vijf eeuwen geleden plaatsvond. Waar de oorspronkelijke reformatie het christendom ontdeed van middelaren, sacramenten en eigen werken om het te grondvesten op sola gratia, solus Christus en sola scriptura lijkt deze ‘nieuwe reformatie’ de oude juist ongedaan te maken. Een reformatie die een grotere transformatie van de kerk beoogt dan de oorspronkelijke. Dat de reformerende beweging omvangrijk is blijkt uit de invloed die zij hebben, met name op de nieuwste generatie christenen.

De term ‘nieuw apostolische reformatie’ werd voor het eerst gebezigd door oprichter van de beweging en apostel Peter Wagner, die geloofde dat de beweging de sterkst groeiende religie is naast Islam en ’s werelds grootste niet-katholieke segment van het christendom.1 Auteurs van het boek A New Apostolic Reformation? deden onderzoek naar de beweging en stellen: ‘Tekenen dat de NAR hier is om te blijven, zijn onder andere de enorme omvang van de beweging en haar groeiende politieke invloed.’2

De nieuwe reformatie kleurt niet alleen het gezicht van de meer charismatische hoek van het protestantisme, maar heeft er alle schijn van mainstream christendom te wórden. Inmiddels hebben christenen wereldwijd zich het NAR gedachtengoed ongemerkt eigengemaakt, wat terug is te vinden in aanbiddingsmuziek, leiderschapsconferenties, de vormgeving van gebedsbijeenkomsten, trainingen, preken en motto’s. De beweging gaat ervan uit dat de kerk de afgelopen twee millennia weinig heeft bereikt en dat het nu tijd is voor Gods koninkrijk om krachtig baan te breken door een nieuwe vorm van christendom.

Verschillende oude dwaalleren binnen het christendom gaan op in deze Nieuw Apostolische Reformatie. Een aantal daarvan zijn Latter Rain, de Profetische beweging, de signs and wonders movement, Word of Faith (bekend vanwege haar belangrijkste product, het welvaartsevangelie) Manifest Sons of God, het leger van Joël, Koninkrijk Nu en dominionisme.

Kerken en organisaties die sterk geassocieerd zijn met de NAR zijn Bethel church Redding, Bethel muziek, Jesus Culture, 24/7 gebed, Iris Ministries, Awakening (Europe), YWAM, Lifestyle christianity, The Send, IHOP, the Call, Europe Shall be saved, The Passion Translation, maar in het algemeen veel grote opwekkingscampagnes en massale genezingsbijeenkomsten.

Schematische weergave van gebruiken en geloof van de NAR door André Gagné

Op vier golven naar het eind?

‘Het is duidelijk dat er een nieuw en spannend tijdperk in het twintigste-eeuws christendom is aangebroken. Het begon met de pinksterbeweging aan het begin van de eeuw, een beweging die zich blijft vermenigvuldigen onder Gods zegen. Die werd vergezeld door de charismatische beweging kort na het midden van de eeuw. En nu, in deze laatste dagen beweegt de Geest in wat sommigen van ons de derde golf noemen..’

C. Peter Wagner, Signs & Wonders Today, 1986

1900 Eerste Golf: De Pinksterbeweging. De beweging ontstond in Topeka, Kansas vanuit een groep die werd geleid door Charles Parham, William Seymour en later ook John G. Lake. De leiders streefden een nieuw pinksteren na en een doop met de Heilige Geest voor elke gelovige. Parham geloofde dat het spreken in tongentaal het bewijs was van deze doop in de Geest. De pinksterbeweging wordt geassocieerd met The Tongues Movement en de Azusastreet opwekking.

1960 Tweede Golf: De charismatische beweging, ook wel de ‘charismatische vernieuwingsbeweging’ is nauw verwant aan de pinksterbeweging, maar verschilt daarmee in die zin dat men het spreken in tongentaal niet als vereiste beschouwt voor het leven als christen. De beweging werd met name vormgegeven door Dennis Bennett, William Branham, Oral Roberts en A. A. Allen en wordt geassocieerd met leringen als Word of Faith, positief belijden, Latter Rain, Joels Army, Manifest sons of God, herstel van de gaven van de Geest en de Innerhealing Movement.

1980 – 1990 Derde Golf: Tekenen & wonderen beweging. De term ‘third wave’ werd voor het eerst in 1983 door Peter Wagner gebezigd en gepopulariseerd toen John Wimber (oprichter van de Vineyard kerken en New Wine conferenties) een cursus wonderen en tekenen gaf aan de Fuller Theological Seminary. Het doel van de derde golf was om niet alleen mensen in charismatische en pinksterkerken, maar ook de meer traditionele kerken in aanraking te brengen met het bovennatuurlijke. Peter Wagner schreef hierover:

‘Ik zie de derde golf van de tachtiger jaren als een opening van de rechtlijnige evangelische en andere christenen voor het bovennatuurlijke werk van de Heilige Geest dat de pinkstermensen en charismatici eerder ervoeren, maar zonder dat deze mensen charismatisch of pinkstergelovige worden.’ 1

Men geloofde dat de kracht van de kerk gedemonstreerd diende te worden. Het evangelie werd daarbij niet gezien niet als kracht in zichzelf, (Rom 1.16, 1 Thess 1.15) maar men diende het koninkrijk van God op een bovennatuurlijke manier te demonstreren als effectieve manier om mensen voor Christus te winnen. De derde golf wordt geassocieerd met lachen- , dronkenschap- en vallen in de geest en met leringen als Latter Rain, Kingdom Now, dominionisme, ‘herstel’ van de vijfvoudige bediening, powerevangelisatie en de Toronto opwekking.

2010 Vierde Golf: De Transformatiebeweging. Het doel van de transformatiebeweging is de wereld te hervormen, doormiddel van de getransformeerde kerk. James W. Goll schrijft hierover in Charisma Magazine: ‘Deze Vierde Golf benadrukt maatschappelijke verandering door deze bekrachtigde gelovigen te stuwen om de zeven Culturele Bergen te beïnvloeden van religie, overheid, onderwijs, business, familie, media en kunst & entertainment. [..] De bovennatuurlijke kracht van de Heilige Geest zal niet vastgehouden kunnen worden binnen de ‘vier muren van de kerk’ maar zal exploderen in elke levenssfeer.’2 Goll stelt dat gelovigen in Bethel Redding (USA) en Hillsong Australië worden toegerust om dit te bereiken. De vierde golf wordt geassocieerd met de Nieuw Apostolische Reformatie (NAR) en haar zeven bergen mandaat. Deze beweging bevat alle bovennatuurlijke elementen en (dwaal-)leren van eerdere golven.

Dat bovengenoemde bewegingen de kerk hebben getransformeerd is duidelijk. Over of die verandering de kerk goed heeft gedaan of niet, zullen de meningen sterk verdeeld zijn. De derde golf heeft elementen die zich eerst beperkten tot charismatische- en pinksterkerken, ook de meer orthodox christelijke kerken binnen doen spoelen. Door deze ‘nieuwe dingen’ buiten kerkmuren te laten plaatsvinden, leek ook de censuur weg te vallen. Voorbeelden zijn innerhealingssessies, genezingscampagnes, bevrijdingsconferenties en muziekevenementen. Hoewel de derde golf ook enthousiasme en radicaliteit meebracht, soms met oprechte bekeringen, heeft deze daarnaast een andere geest en een andere leer geïntroduceerd. We zijn ons meer op ons zelf gaan richten en meer op eigen genezing, bevrijding en verlichting dan op God. Inmiddels zijn we bij de vierde golf gekomen, naar mijn mening het punt waarover occultist Alice Bailey schreef dat de kerk zodanig getransformeerd is dat het fungeert als een ‘Johannes de doper,’ ‘een stem die roept in de wildernis en als een kern waardoor verlichting van de wereld bereikt kan worden.’