Proclameer en klik

Mogelijk miste je het al jaren in je geloofsleven: Bethels declaration clicker. De handteller wordt in Bethels (Bethel Music) shop aangeprezen als een instrument om je eigen positieve proclamaties bij te houden.

Men adverteert: ‘De proclamatieclicker  is een krachtig en praktisch instrument om gelovigen te helpen hun denken te vernieuwen met de waarheid, door hen te helpen het aantal keer dat ze Bijbelse proclamaties uitspreken bij te houden. [..] Velen hebben ondervonden hoe de fysieke handeling van het klikken op een teller terwijl ze proclameren, hun geloof in de gesproken waarheid drastisch vergroot. [..] Proclameer vanaf een dagelijkse proclamatielijst. We adviseren je dagelijks tenminste honderd proclamaties uit te spreken gedurende dertig dagen, waarbij je de klikker gebruikt om het aantal bij te houden.’ ‘Verruil leugens voor Gods waarheid. Ondervang de eerst volgende keer dat je een leugen van de vijand gelooft door het te verruilen voor waarheid. Als je hoort ‘Ik ben waardeloos’, proclameer dan bewust de waarheid, zoals ‘Ik ben uitverkoren, apart gezet, een geliefd kind van God!’ en geef je clicker dan een ‘klik.’ Eén van de manieren om je proclamatieclicker optimaal te benutten is door de Heer te vragen om specifieke leugens aan je te openbaren die je gelooft ten aanzien van elementaire gebieden in je leven, zoals financiën, je toekomst, identiteit, relaties, etc. en hierover de Bijbelse waarheid te proclameren tot je denken vernieuwd is in die gebieden.’1

Persoonlijk klinkt deze aanprijzing mij in de oren als het recept voor dwangmatigheden. Maar positief proclameren is een belangrijk onderdeel van Word of Faith leer. De gedachte is dat God ‘het goede’ wil, en als we ‘het goede’ in geloof proclameren zouden deze woorden scheppende kracht bevatten. Zoals bekend bestsellerauteur en spreekster Joyce Meyer beschrijft: ‘er wordt ons in de Bijbel verteld dat we een God dienen Die dingen die niet zijn, roept alsof zij er waren, een God Die van niet bestaande dingen spreekt alsof ze al bestonden. Jij en ik moeten hetzelfde doen,’  ‘Onze woorden [..] bevatten scheppende kracht. God sprak, ‘laat er licht zijn,’ en er was licht. God schiep alles dat we zien met woorden, dus woorden hebben scheppende kracht.’2

Dit Word of Faith gedachtengoed is een belangrijke doctrine in de steeds groter groeiende NAR- beweging die het christendom wereldwijd hervormt. James Goll, een belangrijk profeet binnen deze beweging3, legt in een Amerikaanse televisieshow uit dat hij van God een visioen kreeg en dat hij gelooft dat Gods voornaamste manier om hem Zijn wil te openbaren is door het geven van visioenen en openbaringen. Niet alleen gelooft Goll dat wat hem geopenbaard werd zal gebeuren, ook spreekt hij het in wording, zoals God Zijn schepping in wording sprak. ‘Ik spreek tot dat wat niet is en ik roep het alsof het er al is’, aldus Goll, refererend aan Romeinen 4.17, waarin Paulus over God zegt dat Hij het is ‘Die doden levend maakt, en de dingen die niet zijn, roept alsof zij er waren.’4

Positief proclameren, dingen in wording spreken alsof woorden scheppingskracht bevatten, is in de New Age beweging een belangrijke tool om verandering teweeg te brengen.5 Door iets zelf te geloven en uit te spreken, kan hetgeen je verlangt (je omstandigheden, een betere versie van jezelf, je lotsbestemming) worden verwezenlijkt.

Als christenen mogen we er echter op vertrouwen dat God ons lot bepaalt. We hebben geen groot geloof in onze woorden nodig, hoeven niet dwangmatig onze gedachten te corrigeren en proclamaties bij te houden met een handteller. Gods gedachten Zijn véél hoger dan onze gedachten. Abrahams geloof in God was zo groot, dat hij wist dat Hij bij machte zou zijn Zijn belofte te houden, ondanks Isaaks dood, omdat God hem zelfs uit de dood zou kunnen opwekken. Abraham vertrouwde niet op zijn denken aan positieve gedachten, niet aan zijn spreken in positieve woorden, maar op God (Jak 2.23), Die bij machte was Zijn beloften te vervullen óndanks de omstandigheden. Met dit geloof mogen we tot God gaan in gebed en Hem vragen, wetend dat Hij onze gebeden hoort.  

Het type waarheid dat geproclameerd zou moeten worden (zoals ‘Ik ben een geliefd kind van God’) is niet de waarheid die ons vrijzet, maar die leidt tot dwangmatigheid en juist slaven van ons maakt. Het is de Waarheid dat de Here Jezus kwam om zondaren te redden. Dus laat deze proclamatieclicker vooral links liggen en vernieuw je denken door de Bijbel te blijven lezen; Zijn Woord maakt vrij.

‘Jezus dan zei tegen de Joden die in Hem geloofden: Als u in Mijn woord blijft, bent u werkelijk Mijn discipelen, en u zult de waarheid kennen, en de waarheid zal u vrijmaken.’ Johannes 8.32

Ik Ben affirmaties

Positieve affirmaties worden door New Agers als een krachtig instrument gezien om een verandering in het bewustzijn uit te werken. Het is hierbij belangrijk dat de boodschap niet een wens is of een vraag (zoals bij bidden!) maar een krachtige stelling, die in geloof wordt vrijgezet. Weifeling wordt gezien als ondermijnend voor de uitkomst.1 De reden dat men de naam ‘Ik Ben’ in deze statements gebruikt, is dat men gelooft dat dit de manier is om in te tappen in de zogenaamd goddelijke kern in henzelf die men ook wel ‘de christus’ of ‘het ware zelf’ noemt. Dit zou de krachtigste manier zijn om tot een ontwaakt christusbewustzijn te komen en zo de persoonlijkheid te herscheppen. ‘Affirmaties kunnen in stilte worden beoefend, hardop worden uitgesproken, op worden geschreven, of worden gezongen of gechant. Hun effect wordt vergroot door een staat van meditatieve ontspanning. Een typische New Age gelovige in affirmaties zal elke dag tijd vrij maken om affirmaties uit te voeren, bijvoorbeeld voor de spiegel of in de context van meditatieve oefeningen,’2 schrijft hoogleraar Wouter Hanegraaff in zijn boek New Age religion and Western Culture. Affirmaties worden overigens ook ‘vaak onmerkbaar verscholen’ in ontspannende muziek, waarbij de boodschap nog dieper binnendringt omdat deze het bewustzijn passeert.3

Hoewel het goed is om Gods waarheid te verkondigen en Zijn Woord te proclameren, is het wat anders om hiervoor een occulte techniek te gebruiken en om dit te doen om hiermee onze eigen wil ten uitvoer te brengen. De manier waarop de Bijbel ons leert bidden is door verlangens bij God bekend te maken. (Fil 4.6) Het besluit om deze verlangens al dan niet te vervullen, ligt bij God.

Zowel in het boek Overwinning op de duisternis als ook in zijn Weg naar bevrijding laat bevrijdingsleraar Neil Anderson gelovigen één of twee keer daags een lijst Ik Ben proclamaties hardop uit te spreken, zodat ze een bewustzijn ontwikkelen van hun ware identiteit ‘in Christus.’ De bewustwording van deze ware identiteit zou hen geestelijk volwassen maken, wat niet vreemd is wanneer je beseft dat dit bij Anderson hetzelfde is als je ware identiteit als kind van God kennen – ofwel christusbewustzijn ontwikkelen. ‘Hoe kunnen we geestelijk rijp worden, als we niet eerst een kind van God geworden zijn? Een christen kan zijn ware identiteit pas ontdekken en geestelijk volwassen worden, als hij deel heeft aan Gods natuur,’4 stelt hij. ‘Lees de twee lijsten met uitspraken over uw identiteit regelmatig door. Zie uzelf in die eigenschappen. Geloof ze en leef ernaar.’5 ‘Ik ben niet de grote ‘IK BEN’, maar door Gods genade ben ik wat ik ben.’6 Door het volgende overzicht, ‘Twintig keer: Ik kan,’ zullen we de almachtige God, in wie we ons vertrouwen hebben gesteld beter leren kennen. Als we de twintig stellingen in ons hoofd prenten, zullen we uit de neerslachtigheid getrokken worden en met Christus in de hemelse gewesten gezeten zijn.’7 Wat voor Christus geldt, geldt ook voor ons.’8 Het klinkt zo positief en zo Bijbels, maar het hele punt is dat we als christenen juist niet geloven dat wat ‘ik kan’ en wie ‘ik ben’ ons verlost en bevrijdt, maar enkel wat God kan en wat Jezus deed. In plaats van werkelijk te groeien in volwassenheid en afhankelijkheid van God, worden christenen op deze manier juist van Hem losgeweekt om volledig te vertrouwen op hun eigen zelf.

Wereldwijd bestsellerauteur en kerkleider Joel Osteen gebruikt soortgelijke Ik Ben proclamaties om een succesvol leven voor zichzelf af te dwingen. In zijn boek De Kracht van Ik Ben schrijft hij: ‘De hele dag door is de kracht van ‘Ik Ben’ aan het werk.’9 ‘Hierbij het principe: wat na het ‘Ik Ben’ komt, vindt jou.’10 ‘Je moet voorzichtig zijn met wat na het ‘Ik ben’ komt. Zeg nooit, ‘ik ben zo’n pechvogel. [..] Daarmee nodig je teleurstellingen uit. ‘Je moet een paar nieuwe uitnodigingen uitzenden; ‘Ik ben gezegend. Ik ben sterk. Ik ben getalenteerd.’ Als je op die manier praat, wordt talent door Almachtig God opgedragen: ‘Ga eropuit en vind die persoon.’ Gezondheid, kracht, overvloed en discipline zullen beginnen jouw kant op te komen.’11 Maar de Bijbel zegt: ‘Want als iemand iets denkt te zijn, terwijl hij niets is, bedriegt hij zichzelf.’ (Gal 6.3)

Hoewel Osteen claimt christen te zijn, gebruikt hij dezelfde Law of Attraction trucs als die New Agers, oosterse goeroes en motivational speakers gebruiken om mensen hun zelfbeeld te laten herscheppen. Als dat beeld ‘Christus’ is, scheppen zij ‘christus.’ Is dat beeld ‘God,’ dan scheppen zij ‘God.’ Zoals goeroe Sai Baba uitlegt: ‘ Denk God, wees God. Denk stof, wees stof. Zoals je denkt, zo zul je zijn.’

Om gebruik te maken van Ik ben affirmaties, moeten we Gods Naam misbruiken door die voor ons eigen gewin te gebruiken. ‘God zei tegen Mozes: IK BEN DIE IK BEN. Ook zei Hij: Dit moet u tegen de Israëlieten zeggen: IK BEN heeft mij naar u toe gezonden. Toen zei God verder tegen Mozes: Dit moet u tegen de Israëlieten zeggen: De HEERE, de God van uw vaderen, de God van Abraham, de God van Izak en de God van Jakob, heeft mij naar u toe gezonden. Dit is voor eeuwig Mijn Naam, dit is Mijn Naam ter gedachtenis, van generatie op generatie.’ (Ex 3.14,15) Daarnaast moeten we dingen die op God van toepassing zijn en niet onszelf, belijden. Ofwel, we worden aangezet tot liegen. (Deut 5.20) De door motivational speakers en ook bevrijdingsleraren gebruikte methode heeft niets met christendom te maken, maar alles met toverij. De achterflap van het boek Ik Ben van Jean Klein beschrijft: ‘Wat je al bent is het antwoord en de bron van de vraag. Hierin ligt de kracht tot transformatie.’12  Kleins techniek is gebaseerd op de hindoeïstische filosofie Advaita Vedanta en wordt veelal door New Agers gebruikt.

Foto’s: Screenshots van het lied ‘Who You Say I Am’ van Hillsong Worship