‘Jezus is de steen die door u, de bouwlieden, vol verachting is weggeworpen, maar die nu de hoeksteen geworden is. Door niemand anders kunnen wij worden gered, want zijn naam is de enige op aarde die de mens redding biedt.’ Handelingen 4.11,12 NBV
‘Als uw mond belijdt dat Jezus de Heer is en uw hart gelooft dat God hem uit de dood heeft opgewekt, zult u worden gered.’ Romeinen 10.9 NBV
Is in Jezus als Heer geloven in je hart en Hem belijden met je mond nog wel werkelijk genoeg om gered te worden? Is er misschien nog een andere Naam onder de hemel, iets anders dat ons redt?
Eén van de noemers waaronder de innerhealing- en bevrijdingsbediening haar werk doet is Sozo. Sozo werd in 1997 werd voortgebracht door megakerk Bethel in Redding en wordt sindsdien door veel kerken wereldwijd gebruikt. De ‘extreem krachtige’ en ‘enorm effectieve’ bevrijdingsbediening is ook in Nederland immens populair en benadrukt met klem geen therapie te zijn, maar gebed door ‘een team van mensen dat je helpt een connectie te maken met de Godheid, waardoor je een plek hebt om te kunnen omgaan met alle problemen en crisissen die je overkomen.’1 De bediening werd in Bethel gestart nadat Randy Clark (Toronto opwekking) er een training gaf. Clark nam het model over van Carlos Anacondia, een Argentijnse opwekkingsprediker die die tools ontwierp om nieuwe bekeerlingen te bevrijden. Daarbij leek hij te veronderstellen dat iemand zich pas werkelijk ‘gered’ kan noemen, als er ook sprake is van genezing en bevrijding.
De naam Sozo die aan de bediening werd gegeven, werd ontleend aan het Griekse woord voor redding (sṓzō) dat in Mattheus 1.21 wordt gebruikt, en dat naast redding ook genezing en bevrijding betekent. ‘Want Hij is het, die zijn volk zal redden van hun zonden’ zegt Mattheus 1:21, Sozo wordt vertaald met het woord ‘redden’ in deze passage,’2 aldus internationaal hoofd van de Sozobediening Teresa Liebscher. ‘Sozo is een Grieks woord dat gered, genezen, bevrijd betekent. .. Jezus wil meer voor jou dan enkel redding, enkel naar de hemel gaan. Hij wil het complete pakket voor je.’3
Ten einde dit pakket van ‘redding, genezing en bevrijding’ te verkrijgen streeft het Sozoteam er naar de wortel van de gebroken relatie met God op zoeken en deze herstellen om zo een keer te kunnen brengen in iemands lot. Want ‘met een genezen verbinding kun je wandelen in de lotsbestemming waartoe je geroepen bent.’4 Anders dan de Bijbel gaat men niet uit van zonde, maar van emotionele wonden en gebrek van ware kennis over onszelf als oorzaak van een verstoorde relatie met God. En anders dan in Mattheus 1.21 zijn het dan ook niet zonden waarvan men wordt ‘gered, genezen en bevrijd’ tijdens een Sozosessie, maar emotionele wonden en ‘leugens’ zoals verkeerd denken over onszelf en over God.
Voor het herstel van de verbroken relatie met God wordt in plaats van het verzoenend offer van de Here Jezus, en naast het standaard innerhealing repertoire van visualisatie, hypnose, suggestie, positief proclameren en waarheidsconfrontaties door Sozo gebruik gemaakt van speciale technieken en tools die de hulpvrager helpen om een hernieuwde Godservaring te krijgen. Hiermee zal het gevoel van gescheidenheid van God als het ware worden genezen. ‘Eén van de meest helende aspecten aan herinneringen is uit te vinden dat God er was,’ aldus Dawna DeSilva, ‘dat Hij beschikbaar was, dat Hij hielp en dat Hij niet op de troon zat..’5 Samen met Teresa Liebscher vormt DeSilva het internationaal gezicht van de Sozobediening.
In de sessies wordt gebruik gemaakt van zes verschillende tools om mensen tot volledige redding te brengen; de ‘Vaderladder,’ ‘Vier deuren,’ ‘Jezus presenteren,’ ‘de Muur,’ ‘Triggermechanismen,’ en ‘Goddelijk bewerken.’ Opwekkingsprediker Carlos Anacondia is verantwoordelijk voor de eerste vier tools, die hij overnam van ‘de meest ervaren persoon op het westelijk halfrond met betrekking tot bevrijding,’ Pablo Bottari. De twee overige tools zijn gebaseerd op ‘geavanceerde Sozo technieken’ die door hersenwetenschapper en specialist in Artificial Intelligence6 Aiko Hormann werden ontworpen. Eén van die technieken is dat er soms met een flinke handklap een ‘muur’ naar beneden wordt gehaald of een ‘deur’ wordt gesloten. Het geluid van de klap zou ‘de boog van hersengolf verbindingen tussen geest en gedachten’ breken, waarmee leugens verbroken kunnen worden om ruimte te maken voor nieuwe waarheden die in de sozosessie geopenbaard worden.7
In de Vaderladdertool wordt de hulpvrager gestimuleerd om een ontmoeting te krijgen met ‘elk lid van de Godheid,’8 waarvoor men stelt dat het belangrijk is om de pijnlijke, teleurstellende ervaringen met vader, moeder, broers, zussen en vrienden door te werken. De sessies worden gestart door de hulpvragers te vragen bij welk ‘lid van de Godheid’ ze zich het meest op hun gemak voelen.9 ‘Ons begrip van Vader God, Heilige Geest en Jezus houdt vaak bewust of onbewust verband met bijna alle ervaringen met vader, moeder en zussen/broers/vrienden.’10
Het maken van contact met God en een reële perceptie van wie God is, probeert men niet te bereiken doormiddel van de traditionele middelen als gebed en Bijbellezen, maar door het ontvankelijk maken voor zintuigelijke indrukken zodat men God kan ervaren. ‘Wat de Sozo-sessie leider moet doen is het helpen gedachten, harten en geesten te openen voor een andere methode van contact hebben met God. We kunnen dit doen door een aantal methoden, hoofdzakelijk door de Sozoee [hulpvrager] door een serie simpele oefeningen te leiden om hun repertoire van voelen, horen, ervaren en contact hebben met God te vergroten.’ ‘Om de tijd van bediening vruchtbaar te maken voor een cliënt, moeten we ze vaak helpen om hun ‘ogen van de geest’ te openen.’11 Een flashkaart voor volgers van de Sozocursus onthult hoe zo’n simpele oefening in z’n werk gaat. ‘Vader God wat denkt U van mij?’ is ‘een vraag die een schone lei voor iemands visualisatie geeft, Papa God aanroepend om berichten van liefde te schrijven of om de ziel van degene te ontstoppen en hen harde onwaarheden over God te onthullen.’ Een andere flashkaart moedigt het maken van een beeld van God letterlijk aan: ‘Beelden, visualisatie van gebeurtenissen of aspecten van de Godheid spreken boekdelen vanuit het hart en tot het hart. [..] Ze dienen om de waarheid in te luiden in het hart.’12
De vraag is welke waarheid over God in het hart van de hulpvrager wordt ingeluid als dit een ervaring is die niet gecorrigeerd mag worden met Bijbelse waarheid over God. (Jer 10.10, Joh 17.17) ‘Als mensen uit de Sozo bediening is het onze taak om nooit te oordelen over hoe iemand God bedenkt, ziet of ervaart.’13
Een paar dingen hierover. Allereerst heiligt het uitnodigen van ‘Papa God,’ ‘Heilige Geest’ en ‘Jezus’ in een seancesetting, de seance niet. Ook suggereert het hebben van een dialoog met ‘elk persoon van de Drie-eenheid’ drie goden en niet één. Dit wordt ook wel polytheïsme genoemd en is niet Bijbels. De enige manier waarop wij tot God de Vader kunnen naderen is dóór Jezus. We bidden dan ook in Zijn Naam (Joh 15.16), waardoor we genade vinden als we tot Gods troon naderen. De enige manier waarop wij toegang hebben tot Jezus als Heer, is door Zijn Geest. Die Geest wordt ons door God de Vader gestuurd. (Joh 14.26)
Lieve mensen, het is níet mogelijk om een relatie te hebben met God, zonder een goede relatie te hebben met Zijn Zoon! Het feit dat ook niet-christenen,14 ofwel mensen zonder relatie met Jezus, deel kunnen hebben aan sessies om een goede relatie met ‘Papa God’ te ontwikkelen, weerspreekt dat het hier om God de Vader gaat. En een geest die zich presenteert als ‘Jezus,’ maar niet komt namens de Vader, is niet van God. (Joh 5.53)
Om het verband aan te tonen tussen het bestaand Godsbeeld en eerdere ervaringen met mensen, wordt in een boek over Sozo het verhaal van hulpvrager Rob geschetst. ‘Hij was niet opgegroeid met een sterke band met de Heilige Geest. Bijzonder genoeg had hij ook geen sterke band met zijn moeder.’15 Rob moest hierop de leugen dat het zijn schuld was dat er geen sterke band was met zijn moeder verwerpen, net zoals hij daarna de leugen dat de Heilige Geest met hem zou omgaan zoals zijn moeder dit deed, ook verwierp. De Heilige Geest bood Zijn excuses aan en vroeg Rob toestemming om interactie met Zijn Tegenwoordigheid te hebben. De geest kwam op Rob en Rob vroeg ‘Heilige Geest’ om op zijn schoot te zitten. ‘Heilige Geest zei ja. Rob begon steeds meer te lachen. De sozo-counselor raadde [suggestie] waarom; de Heilige Geest kietelde hem.’ Nu had Rob toegang tot een eeuwige trooster, leraar en verzorger.’16
Sozo biedt andere wegen om tot de Vader te komen of de Heilige Geest te ontvangen dan door Jezus. Tegen Thomas zei Jezus: ‘Ik ben de Weg, de Waarheid en het Leven. Niemand komt tot de Vader dan door Mij.’ ‘Ik zal de Vader bidden, en Hij zal u een andere Trooster geven, opdat Hij bij u blijft tot in eeuwigheid, namelijk de Geest van de waarheid, Die de wereld niet kan ontvangen, want zij ziet Hem niet en kent Hem niet, maar u kent Hem, want Hij blijft bij u en zal in u zijn.’ (Joh 14.6,16,17) God spreekt over dwaze mensen die ‘de heerlijkheid van de onvergankelijke God vervangen door een beeld dat lijkt op een vergankelijk mens,’ waardoor Hij die mensen ‘in de begeerten van hun hart [heeft] overgegeven aan de onreinheid om hun lichamen onder elkaar te onteren.’ (Rom 1.23,24) Bovenstaande beschrijvingen lijken mij een duidelijk voorbeeld van het vervangen van God met door onszelf gemaakt beelden. Een blasfemischer voorbeeld kan ik me nauwelijks indenken.
Jezus zegt ‘Ik ben de Deur; als iemand door Mij naar binnen gaat, zal hij behouden worden..’ (Joh 10.9) Maar de Sozohandleiding biedt creatieve oplossingen om de exclusiviteit van Jezus als Redder en Weg tot de Vader te omzeilen. Er is méér nodig dan het offer van Jezus. ‘Veel gelovigen omarmen het offer van Christus, maar slagen er niet in een relatie met de Vader en de Heilige Geest binnen te gaan,’ zo stelt de Sozo handleiding. Ook wordt gesuggereerd dat er een relatie met God de Zoon los kan staan van God de Vader, zoals blijkt uit een allegorie die in de handleiding beschreven wordt. ‘Je gaat een verlichte kamer binnen. Binnenin zie je drie deuren. Op de deur aan de linkerkant staat ‘Christus.’ Die gaat open.’ [..] ‘Na een paar jaar je vertrouwen te hebben opgebouwd, nodigt Jezus je terug uit in de buitenste kamer. [..] Weifelend volg je Jezus in de buitenste kamer waar een tweede, veel bredere deur je opwacht. [..] Met een schreeuw sluit je de deur. Jezus vraagt je of je terug naar binnen wilt gaan. Je schudt je hoofd.. ‘Wil je de Vader niet zien?’ zegt Jezus. ‘Misschien later.’ Jezus volgt je terug naar Zijn kamer. In Zijn domein voel je je veilig.’17
Opnieuw blijkt geen verzoening meer nodig door het offer van Jezus, maar wordt een verzoenende ervaring geboden door het verwijderen van ‘onware’ negatieve eigenschappen, gevoelens of gedachten over God. En natuurlijk is wat over ‘God’ wordt ervaren, echt. Zo wordt God gekneed naar ons beeld en hebben we eigenlijk geen relatie meer met de God van de Bijbel, maar een god van onze verbeelding.
Hoewel Sozo wordt geadverteerd als een krachtig middel tot het bereiken van (emotionele) genezing en bevrijding, zijn er verschillende verhalen beschreven van mensen die door Sozosessies zijn gegaan en er emotioneel door werden beschadigd, of juist geestelijk werden belast.
Ook kan ik het niet laten om op te merken dat de Sozo Bethel website geregeld waarschuwt tegen de ‘religieuze geest,’ die door het creëren van een genadevolle omgeving zou kunnen worden tegengehouden. Als mensen geen financiële bijdrage willen leveren aan de bediening, kan dit zijn omdat de ‘religieuze geest’ niet zal buigen voor rede. Mijns inziens is een ander woord voor die religieuze geest ‘gezond verstand’ of mogelijk zelfs de Heilige Geest. Als het aankomt op het doneren van geld voor de bediening, dient men vooral niet te buigen voor de ‘geest van het recht hebben op’ en er sterk tegen bidden voor de sessies beginnen. Een ‘geest van vrijgevigheid’ moet worden vrijgezet.18 In technische termen zou ik dit manipulatie willen noemen. In Nederlands kunnen Sozo gebedssessies trouwens online worden gekocht voor 75 euro,19 waarmee het genezend gebed haaks staat op genezing door Jezus, die dit geeft om niet.
Samengevat lijkt Sozo het begrip van en de weg tot behoud uit te breiden met buiten-Bijbelse extra’s naast het verzoenend offer van de Here Jezus. Een weg van eigen werken, middelaren en sacramenten. Daarnaast worden mensen in contact gebracht met bovennatuurlijke, tastbare ervaringen die zich voordoen als God, maar waarvan het Bijbels gezien niet mogelijk is dat het om God gaat. Een Heilige Geest die vergeving vraagt, een Jezus die ons volgt in plaats van wij Hem, een Jezus die een relatie met God de Vader facultatief maakt.. nee, dank je wel.
‘Hoewel u Hem niet gezien hebt, hebt u Hem toch lief. Hoewel u Hem nu niet ziet, maar gelooft, verheugt u zich met een onuitsprekelijke en heerlijke vreugde, en verkrijgt u het einddoel van uw geloof, namelijk de zaligheid van uw zielen.’ 1 Petrus 1.8,9 (HSV)
als Zijn schapen slapen 