Proclameer en klik

Mogelijk miste je het al jaren in je geloofsleven: Bethels declaration clicker. De handteller wordt in Bethels (Bethel Music) shop aangeprezen als een instrument om je eigen positieve proclamaties bij te houden.

Men adverteert: ‘De proclamatieclicker  is een krachtig en praktisch instrument om gelovigen te helpen hun denken te vernieuwen met de waarheid, door hen te helpen het aantal keer dat ze Bijbelse proclamaties uitspreken bij te houden. [..] Velen hebben ondervonden hoe de fysieke handeling van het klikken op een teller terwijl ze proclameren, hun geloof in de gesproken waarheid drastisch vergroot. [..] Proclameer vanaf een dagelijkse proclamatielijst. We adviseren je dagelijks tenminste honderd proclamaties uit te spreken gedurende dertig dagen, waarbij je de klikker gebruikt om het aantal bij te houden.’ ‘Verruil leugens voor Gods waarheid. Ondervang de eerst volgende keer dat je een leugen van de vijand gelooft door het te verruilen voor waarheid. Als je hoort ‘Ik ben waardeloos’, proclameer dan bewust de waarheid, zoals ‘Ik ben uitverkoren, apart gezet, een geliefd kind van God!’ en geef je clicker dan een ‘klik.’ Eén van de manieren om je proclamatieclicker optimaal te benutten is door de Heer te vragen om specifieke leugens aan je te openbaren die je gelooft ten aanzien van elementaire gebieden in je leven, zoals financiën, je toekomst, identiteit, relaties, etc. en hierover de Bijbelse waarheid te proclameren tot je denken vernieuwd is in die gebieden.’1

Persoonlijk klinkt deze aanprijzing mij in de oren als het recept voor dwangmatigheden. Maar positief proclameren is een belangrijk onderdeel van Word of Faith leer. De gedachte is dat God ‘het goede’ wil, en als we ‘het goede’ in geloof proclameren zouden deze woorden scheppende kracht bevatten. Zoals bekend bestsellerauteur en spreekster Joyce Meyer beschrijft: ‘er wordt ons in de Bijbel verteld dat we een God dienen Die dingen die niet zijn, roept alsof zij er waren, een God Die van niet bestaande dingen spreekt alsof ze al bestonden. Jij en ik moeten hetzelfde doen,’  ‘Onze woorden [..] bevatten scheppende kracht. God sprak, ‘laat er licht zijn,’ en er was licht. God schiep alles dat we zien met woorden, dus woorden hebben scheppende kracht.’2

Dit Word of Faith gedachtengoed is een belangrijke doctrine in de steeds groter groeiende NAR- beweging die het christendom wereldwijd hervormt. James Goll, een belangrijk profeet binnen deze beweging3, legt in een Amerikaanse televisieshow uit dat hij van God een visioen kreeg en dat hij gelooft dat Gods voornaamste manier om hem Zijn wil te openbaren is door het geven van visioenen en openbaringen. Niet alleen gelooft Goll dat wat hem geopenbaard werd zal gebeuren, ook spreekt hij het in wording, zoals God Zijn schepping in wording sprak. ‘Ik spreek tot dat wat niet is en ik roep het alsof het er al is’, aldus Goll, refererend aan Romeinen 4.17, waarin Paulus over God zegt dat Hij het is ‘Die doden levend maakt, en de dingen die niet zijn, roept alsof zij er waren.’4

Positief proclameren, dingen in wording spreken alsof woorden scheppingskracht bevatten, is in de New Age beweging een belangrijke tool om verandering teweeg te brengen.5 Door iets zelf te geloven en uit te spreken, kan hetgeen je verlangt (je omstandigheden, een betere versie van jezelf, je lotsbestemming) worden verwezenlijkt.

Als christenen mogen we er echter op vertrouwen dat God ons lot bepaalt. We hebben geen groot geloof in onze woorden nodig, hoeven niet dwangmatig onze gedachten te corrigeren en proclamaties bij te houden met een handteller. Gods gedachten Zijn véél hoger dan onze gedachten. Abrahams geloof in God was zo groot, dat hij wist dat Hij bij machte zou zijn Zijn belofte te houden, ondanks Isaaks dood, omdat God hem zelfs uit de dood zou kunnen opwekken. Abraham vertrouwde niet op zijn denken aan positieve gedachten, niet aan zijn spreken in positieve woorden, maar op God (Jak 2.23), Die bij machte was Zijn beloften te vervullen óndanks de omstandigheden. Met dit geloof mogen we tot God gaan in gebed en Hem vragen, wetend dat Hij onze gebeden hoort.  

Het type waarheid dat geproclameerd zou moeten worden (zoals ‘Ik ben een geliefd kind van God’) is niet de waarheid die ons vrijzet, maar die leidt tot dwangmatigheid en juist slaven van ons maakt. Het is de Waarheid dat de Here Jezus kwam om zondaren te redden. Dus laat deze proclamatieclicker vooral links liggen en vernieuw je denken door de Bijbel te blijven lezen; Zijn Woord maakt vrij.

‘Jezus dan zei tegen de Joden die in Hem geloofden: Als u in Mijn woord blijft, bent u werkelijk Mijn discipelen, en u zult de waarheid kennen, en de waarheid zal u vrijmaken.’ Johannes 8.32

God deelt Zijn heerlijkheid niet

Ik ben die ik ben. Ik ben één met de Vader. Ik ben één met de Zoon. Ik ben één met de Heilige Geest. En de Namen van God zijn ook mijn namen. De heerlijkheid van God is ook mijn heerlijkheid. Ik ben een zoon van God. Ik ben een autoriteit van God. Ik ben bovennatuurlijk. Dit is niet arrogant. Dit is ook niet hypocriet. Dit is wat God zegt over ons. En je wordt alleen wie je bent als je gaat zeggen wat God zegt wie je bent.’1

Bovengenoemde ‘Ik Ben affirmaties’ zijn van een Nederlands kerkleider die gelooft dat een ongelovige getransformeerd kan worden tot zoon van God door het woord te horen en het te spreken.2 Dit doet hij door hen de stellingen met Gods Naam te laten geloven en belijden, zoals de Bijbel zegt dat iedereen die Jezus aanneemt en in Zijn Naam gelooft een kind van God wordt.(Joh 1.13) Het geloven in Jezus als Heer en het belijden van Zijn opstanding als weg tot redding (Rom 10.9,10) wordt zo vermeden en vervangen door geloven in onszelf en belijden van onze vermeende identiteit. Bijbels gezien kan een mens echter hard geloven in zijn of haar identiteit als zoon van God en Gods Naam belijden voor eigen gewin, zonder dat dit hem of haar ooit een kind van God maakt en zonder ooit te worden gered.

Op eenzelfde manier wordt geloofd dat wie maar hard genoeg zijn of haar eigen zondeloosheid gelooft en belijdt, ook daadwerkelijk vrij zal zijn. ‘Het is heel belangrijk dat je begint te geloven wat de Bijbel over je zegt,’ aldus kerkleider Peter Paauwe. ‘En ik geloof dat de Bijbel zegt dat als we in Jezus Christus zijn, we geen zondaren zijn. Ik ben geen zondaar! Ik ben geen zondaar! We moeten zorgen dat dit tussen de oren komt van de mensen als ze werkelijk vrij willen zijn.’3

Het in het luchtledige belijden van ‘Ik ben geen zondaar’ neemt daarmee de plaats in van het aan de Here Jezus belijden van zonden, zoals Hij ons leerde in het onze Vader; ‘vergeef ons onze schulden.’ Hoewel dit positief belijden het ego waarschijnlijk doet groeien, wast het geen enkele zonde weg. Als er enige transformerende werking van dit belijden uit gaat, is dit waarschijnlijk meer naar het beeld van de zelfrechtvaardige Farizeeër dan naar dat van de tollenaar die zijn ogen niet durfde op te slaan maar wel gerechtvaardigd naar huis ging.

Geloven en belijden is waar Word of Faith leer om bekend staat: ‘zoals een mens denkt, wordt hij.’ ‘Denk rijk, word rijk. Denk succesvol, word succesvol. Denk God, word God.’

Door New Age gelovigen wordt veel met affirmaties gewerkt om persoonlijke transformatie uit te werken. ‘Ik Ben affirmaties‘ zouden daarvoor het meest effectief zijn. In zijn boek boek New Age religion and Western Culture schrijft hoogleraar Wouter Hanegraaff: ‘Een typische New Age gelovige in affirmaties zal elke dag tijd vrij maken om affirmaties uit te voeren, bijvoorbeeld voor de spiegel of in de context van meditatieve oefeningen. Het is ook mogelijk tapeopnames te maken. In dat geval zijn affirmaties vaak onwaarneembaar verscholen in ontspannende achtergrondmuziek. Deze zogenaamde zelfhulptapes stellen zelfs een grotere effectiviteit te hebben omdat ze uitgaan van onderbewuste suggestie die het bewustzijn volledig passereert.’4

Ook op Youtube zijn talloze ‘Ik Ben affirmaties’ vinden in de vorm van geleide meditatie. De Nederlandse Gaby maakte een clip waarin haar rustgevende woorden worden begeleid door ontspannende achtergrondmuziek: ‘Welkom bij deze Ik Ben affirmaties. De achtergrondmuziek is op 528 Hertz. Dat betekent dat je alle negatieve emoties kunt loslaten. Luister naar deze ‘Ik Ben’ affirmaties alsof het die van jouzelf zijn. Of zeg ze na: ‘Ik ben mooi zoals ik ben. Ik ben trouw aan mezelf. Ik ben talentvol. Ik ben creatief. Ik ben die ik ben.’5

Hoewel het gebruik van Ik Ben affirmaties dus een graag gebruikte techniek is onder New Age gelovigen, is de techniek niet alleen on-Bijbels maar ook een overtreding van het derde gebod. ‘U zult de Naam van de HEERE, uw God, niet ijdel gebruiken, want de HEERE zal niet voor onschuldig houden wie Zijn Naam ijdel gebruikt.’(Ex 20.7) ‘God zei tegen Mozes: IK BEN DIE IK BEN. Ook zei Hij: Dit moet u tegen de Israëlieten zeggen: IK BEN heeft mij naar u toe gezonden. Toen zei God verder tegen Mozes: Dit moet u tegen de Israëlieten zeggen: De HEERE, de God van uw vaderen, de God van Abraham, de God van Izak en de God van Jakob, heeft mij naar u toe gezonden. Dit is voor eeuwig Mijn Naam, dit is Mijn Naam ter gedachtenis, van generatie op generatie.’ (Ex 3.14,15)

Gods Naam weerspiegelt Zijn heerlijkheid en is zo heilig dat Joodse gelovigen het van oudsher liever hebben over ‘de Naam’ (HaShem) dan dat ze Gods Naam oneer aandoen. God zegt zijn heerlijkheid (eer) daarnaast niet te delen met een ander. ‘Ik ben de HEERE – dat is Mijn Naam; Mijn eer zal Ik aan geen ander geven..’ (Jes 42.8a)  ‘..hoe zou Mijn Naam ontheiligd worden! Ik zal Mijn eer aan geen ander geven.’ (Jes 48.11b)

De enige die daarom legitiem Gods Naam gebruikte toen Hij zei: ‘Ik Ben,’ was de Here Jezus. Hij zei van Zichzelf: ‘Ik ben het Brood des Levens. (Joh 6.35) Ik ben het Licht. (Joh 8.12) Ik ben de Deur. (Joh 10.7) Ik ben de Goede Herder. (Joh 10.11) Ik ben de Opstanding. (Joh 11.25) Ik ben de Weg (Joh 14.6) Ik ben de Wijnstok. (Joh 15.5)

‘Daarom heeft God Hem ook bovenmate verhoogd en heeft Hem een Naam geschonken boven alle naam, opdat in de Naam van Jezus zich zou buigen elke knie van hen die in de hemel, en die op de aarde, en die onder de aarde zijn, en elke tong zou belijden dat Jezus Christus de Heere is, tot heerlijkheid van God de Vader.’ (Fil. 2.9-11)

Met dank aan Lucia voor de input!

Ik Ben affirmaties

Positieve affirmaties worden door New Agers als een krachtig instrument gezien om een verandering in het bewustzijn uit te werken. Het is hierbij belangrijk dat de boodschap niet een wens is of een vraag (zoals bij bidden!) maar een krachtige stelling, die in geloof wordt vrijgezet. Weifeling wordt gezien als ondermijnend voor de uitkomst.1 De reden dat men de naam ‘Ik Ben’ in deze statements gebruikt, is dat men gelooft dat dit de manier is om in te tappen in de zogenaamd goddelijke kern in henzelf die men ook wel ‘de christus’ of ‘het ware zelf’ noemt. Dit zou de krachtigste manier zijn om tot een ontwaakt christusbewustzijn te komen en zo de persoonlijkheid te herscheppen. ‘Affirmaties kunnen in stilte worden beoefend, hardop worden uitgesproken, op worden geschreven, of worden gezongen of gechant. Hun effect wordt vergroot door een staat van meditatieve ontspanning. Een typische New Age gelovige in affirmaties zal elke dag tijd vrij maken om affirmaties uit te voeren, bijvoorbeeld voor de spiegel of in de context van meditatieve oefeningen,’2 schrijft hoogleraar Wouter Hanegraaff in zijn boek New Age religion and Western Culture. Affirmaties worden overigens ook ‘vaak onmerkbaar verscholen’ in ontspannende muziek, waarbij de boodschap nog dieper binnendringt omdat deze het bewustzijn passeert.3

Hoewel het goed is om Gods waarheid te verkondigen en Zijn Woord te proclameren, is het wat anders om hiervoor een occulte techniek te gebruiken en om dit te doen om hiermee onze eigen wil ten uitvoer te brengen. De manier waarop de Bijbel ons leert bidden is door verlangens bij God bekend te maken. (Fil 4.6) Het besluit om deze verlangens al dan niet te vervullen, ligt bij God.

Zowel in het boek Overwinning op de duisternis als ook in zijn Weg naar bevrijding laat bevrijdingsleraar Neil Anderson gelovigen één of twee keer daags een lijst Ik Ben proclamaties hardop uit te spreken, zodat ze een bewustzijn ontwikkelen van hun ware identiteit ‘in Christus.’ De bewustwording van deze ware identiteit zou hen geestelijk volwassen maken, wat niet vreemd is wanneer je beseft dat dit bij Anderson hetzelfde is als je ware identiteit als kind van God kennen – ofwel christusbewustzijn ontwikkelen. ‘Hoe kunnen we geestelijk rijp worden, als we niet eerst een kind van God geworden zijn? Een christen kan zijn ware identiteit pas ontdekken en geestelijk volwassen worden, als hij deel heeft aan Gods natuur,’4 stelt hij. ‘Lees de twee lijsten met uitspraken over uw identiteit regelmatig door. Zie uzelf in die eigenschappen. Geloof ze en leef ernaar.’5 ‘Ik ben niet de grote ‘IK BEN’, maar door Gods genade ben ik wat ik ben.’6 Door het volgende overzicht, ‘Twintig keer: Ik kan,’ zullen we de almachtige God, in wie we ons vertrouwen hebben gesteld beter leren kennen. Als we de twintig stellingen in ons hoofd prenten, zullen we uit de neerslachtigheid getrokken worden en met Christus in de hemelse gewesten gezeten zijn.’7 Wat voor Christus geldt, geldt ook voor ons.’8 Het klinkt zo positief en zo Bijbels, maar het hele punt is dat we als christenen juist niet geloven dat wat ‘ik kan’ en wie ‘ik ben’ ons verlost en bevrijdt, maar enkel wat God kan en wat Jezus deed. In plaats van werkelijk te groeien in volwassenheid en afhankelijkheid van God, worden christenen op deze manier juist van Hem losgeweekt om volledig te vertrouwen op hun eigen zelf.

Wereldwijd bestsellerauteur en kerkleider Joel Osteen gebruikt soortgelijke Ik Ben proclamaties om een succesvol leven voor zichzelf af te dwingen. In zijn boek De Kracht van Ik Ben schrijft hij: ‘De hele dag door is de kracht van ‘Ik Ben’ aan het werk.’9 ‘Hierbij het principe: wat na het ‘Ik Ben’ komt, vindt jou.’10 ‘Je moet voorzichtig zijn met wat na het ‘Ik ben’ komt. Zeg nooit, ‘ik ben zo’n pechvogel. [..] Daarmee nodig je teleurstellingen uit. ‘Je moet een paar nieuwe uitnodigingen uitzenden; ‘Ik ben gezegend. Ik ben sterk. Ik ben getalenteerd.’ Als je op die manier praat, wordt talent door Almachtig God opgedragen: ‘Ga eropuit en vind die persoon.’ Gezondheid, kracht, overvloed en discipline zullen beginnen jouw kant op te komen.’11 Maar de Bijbel zegt: ‘Want als iemand iets denkt te zijn, terwijl hij niets is, bedriegt hij zichzelf.’ (Gal 6.3)

Hoewel Osteen claimt christen te zijn, gebruikt hij dezelfde Law of Attraction trucs als die New Agers, oosterse goeroes en motivational speakers gebruiken om mensen hun zelfbeeld te laten herscheppen. Als dat beeld ‘Christus’ is, scheppen zij ‘christus.’ Is dat beeld ‘God,’ dan scheppen zij ‘God.’ Zoals goeroe Sai Baba uitlegt: ‘ Denk God, wees God. Denk stof, wees stof. Zoals je denkt, zo zul je zijn.’

Om gebruik te maken van Ik ben affirmaties, moeten we Gods Naam misbruiken door die voor ons eigen gewin te gebruiken. ‘God zei tegen Mozes: IK BEN DIE IK BEN. Ook zei Hij: Dit moet u tegen de Israëlieten zeggen: IK BEN heeft mij naar u toe gezonden. Toen zei God verder tegen Mozes: Dit moet u tegen de Israëlieten zeggen: De HEERE, de God van uw vaderen, de God van Abraham, de God van Izak en de God van Jakob, heeft mij naar u toe gezonden. Dit is voor eeuwig Mijn Naam, dit is Mijn Naam ter gedachtenis, van generatie op generatie.’ (Ex 3.14,15) Daarnaast moeten we dingen die op God van toepassing zijn en niet onszelf, belijden. Ofwel, we worden aangezet tot liegen. (Deut 5.20) De door motivational speakers en ook bevrijdingsleraren gebruikte methode heeft niets met christendom te maken, maar alles met toverij. De achterflap van het boek Ik Ben van Jean Klein beschrijft: ‘Wat je al bent is het antwoord en de bron van de vraag. Hierin ligt de kracht tot transformatie.’12  Kleins techniek is gebaseerd op de hindoeïstische filosofie Advaita Vedanta en wordt veelal door New Agers gebruikt.

Foto’s: Screenshots van het lied ‘Who You Say I Am’ van Hillsong Worship