Rohr weerlegd

Richard Rohr is bestsellerauteur en misschien wel ’s werelds grootste promotor van het enneagram; een persoonlijkheidsmodel om tot het zgn. ‘ware zelf’ te komen. Rohrs invloed reikt tot ver binnen Nederland en is niet gebonden aan kerkmuren. Zo zei Elbert Smelt, leadzanger van de christelijke band Trinity in een interview met de EO Richard Rohrs boek over het enneagram te hebben verslonden en sindsdien overal te verkondigen.1 Hoewel Rohr zichzelf identificeert als Franciscaans pater, onderwijst hij geen christelijke leer, maar christelijk klinkende leer.

Zo gelooft Rohr dat het goddelijke, ‘God’, ‘Christus’, in alles is. Hij maakt geen scheiding tussen Schepper en geschapene. Dit is pan(en)theisme, een lering die de kern vormt voor de New Age. Hij gelooft dat de schepping een eerste incarnatie van God is. Ook gelooft hij dat de mens tot een godsbesef moet komen, het besef van inherente goddelijkheid. Rohr stelt dat het slechts het denken is dat de mens ervan weerhoudt zich één te wanen met het goddelijke in hemzelf (het ‘ware zelf’) en het goddelijke in al het andere. Manieren om tot het opheffen van dit gevoel van gescheidenheid te komen zijn onder meer contemplatief gebed en het enneagram. Rohrs geloof staat haaks op belangrijke Bijbelse leerstellingen zoals het verzoenend werk van de Here Jezus aan het kruis.

In een online videoconferentie over het enneagram weerlegt christelijk apologeet en voormalig New Age gelovige Dr. Douglas Groothuis een aantal van Rohrs leerstellingen en vergelijkt deze met de Bijbel.

Zo neemt hij Rohrs geloof dat scheiding van God een illusie is onder de loep: ‘Het is de gedachte, dat je gescheiden bent van God die deze gescheidenheid schept. Objectief gezien is dat niet zo,’ aldus Rohr. ‘Ik ben nooit gescheiden geweest van God, noch kan ik dat zijn, behalve in mijn gedachten.’2

In reactie citeert Groothuis Jesaja: ‘Maar uw ongerechtigheden maken scheiding tussen u en uw God, uw zonden doen Zijn aangezicht voor u verborgen zijn, zodat Hij u niet hoort.’ Jesaja 59:2 Groothuis: ‘de Bijbel veronderstelt dat we van God gescheiden zijn door zonde. Rohr probeert dat te ontkennen door het gebruik van Bijbelse woorden, door het gebruik van teksten uit hun context, gebruikt ze als een excuus voor zijn onjuist wereldbeeld, onjuiste filosofie en onjuist evangelie.’

Het opheffen van de illusie van gescheidenheid is een New Age leer die ‘at-one-ment’ wordt genoemd. Verzoening tussen God en mens vergt hierbij geen ‘bloederig offer’, maar slechts een verandering in perceptie. Rohrs leer is niet nieuw. New Thought leider Annie Rix Militz herdefinieerde het Bijbelse begrip van verzoening al aan het begin van de vorige eeuw. Ze schreef: ‘De absolute waarheid is dat er slechts Eén Wezen in het universum is en dat ene is God: dat de mens uit zichzelf niets is, gescheiden van God. Dat is een illusie, een vals geloof, dat er enige scheiding is die echt is.’3

Het volledige betoog van Douglas Groothuis is hier te bekijken en erg de moeite waard:

Hoe kunnen we onderscheiden of wat geleerd wordt Bijbels is? Groothuis’ advies: ‘Ken je Bijbel, bestudeer de Schrift, neem een goede studiebijbel, wees betrokken in een kerk die zich op de Bijbel baseert en bid dat de Heilige Geest – die aan elke gelovige is gegeven – je in alle waarheid leidt en het verschil laat zien tussen het ware en het surrogaat.’

Enneagram – ja of nee?

esoterisch meester George Gurdjieff stelde het enneagram te hebben ontvangen van Soefi’s

Het enneagram, wie kent het niet?  Het gedragsmodel is een geliefd instrument dat wordt gebruikt in coachingsessies, op teambuildingsdagen.. maar ook in toenemende mate in preken en bijbelstudiegroepjes. De vraag is, hoort het enneagram ook thuis in de kerk?

Het enneagram wordt uitgebeeld als een negenpuntige ster die wordt omvat door een cirkel. Elk van de punten heeft een nummer dat een persoonlijkheidstype vertegenwoordigt. Het enneagram zou mensen tot zelfkennis brengen waardoor ze zich beter zouden kunnen verhouden tot anderen. Men gaat er vanuit dat emotionele wonden uit de kindertijd hebben geleid tot het ontstaan van een ‘vals Zelf,’ waarvan men verlost dient te worden door verlichtende zelfkennis. Zo zou men niet alleen ‘zelf’ beter leren begrijpen, maar uiteindelijk ook God en de medegelovige.

Chris Heuertz is bestsellerauteur van de boeken ‘The Enneagram of Belonging’ en ‘The Sacred Enneagram.’ Heuertz omschrijft het enneagram als ‘een heilige routekaart voor onze zielen’ en ‘mogelijk het meest effectieve instrument voor persoonlijke bevrijding.’ Hij schrijft: ‘het enneagram onthult zowel de negen wegen waardoor we kunnen verdwalen, alsook de negen wegen waardoor we terug thuis kunnen komen bij ons Ware Zelf.’1 En ook Franciscaans pater en promotor Richard Rohr noemt het enneagram ‘een krachtig instrument voor zelfontdekking en geestelijke transformatie’ en een ‘belangrijke hulp in het verwerven van zelfkennis en ontwaken tot ons Ware Zelf.’2

Een komen tot het ware Zelf (‘ziel,’ ‘ātman,’ of ‘christus’) is in oosterse religies synoniem voor het komen tot ‘god,’ omdat ‘god’ voor hen synoniem is voor de menselijke ziel. Men streeft daarom naar zelfkennis waardoor verlichting kan worden bereikt. Het bereiken van verlichting is niet Bijbels en wordt door online yoga encyclopedie yogipedia omschreven als ‘belangrijk in hindoe, boeddhistische en yoga filosofie. Volgens de leringen van yoga is verlichting het doel van alle meditatie en yoga oefeningen – lichamelijk, mentaal of geestelijk. In boeddhisme wordt verlichting meestal gezien als een ontwaken tot de absolute Waarheid, die het verlichte individu vrijzet van de cyclus van reïncarnatie. Verlichting betekent onthullen of herinneren wat onze ware, oorspronkelijke aard is.’3

Dat het enneagram door christenen wordt gebruikt, wil niet zeggen dat het christelijk is. Niet alleen is verlichting tot het ware Zelf anders dan verlossing door Jezus, ook is de bron waaruit het enneagram geopenbaard werd duister.

Het enneagram werd voor het eerst onder de aandacht gebracht door Russisch filosoof en esoterisch meester George Gurdjieff, die kennis over het ‘heilig’ geometrisch model zou hebben ontvangen van Soefi mystici. Voor deze Soefi’s was ‘het enneagram belangrijk als middel voor waarzeggerij om toekomstige gebeurtenissen te voorspellen, maar ook als instrument voor het vertegenwoordigen van levensprocessen, zoals persoonlijke transformatie.’4 Gurdjieff propageerde het enneagram als een weg tot het verwerven van kosmisch bewustzijn. Zijn leerling Óscar Ichazo – die zelf was getraind in Zen, Soefisme, yoga, Boeddhisme, Confucianisme, I Tjing en Kabbala – zou in de woestijn een openbaring van ‘Metatron, de prins der aartsengelen’5 hebben gehad over het enneagram. Vanaf de zeventiger jaren begon hij het model op een meer systematische manier te onderwijzen, waarbij hij zijn ‘verborgen kennis’ koppelde aan negen persoonlijkheidstypen. Ichazo richtte de New Age cultus Arica op. Eén van zijn leerlingen was de Chileense psychiater Claudio Naranjo, die later claimde het enneagram zelf doormiddel van channeling6 te hebben ontvangen. Naranja introduceerde het in de populaire New Age gemeenschap Esalen Institute in Californië. Maar of het enneagram nu door Soefi’s, een engel of channeling werd geopenbaard, net als het doel is ook de oorsprong van het enneagram verre van Bijbels.

Toch worden ook christenen aangemoedigd om doormiddel van het enneagram zichzelf te leren kennen om zo hun eigen weg tot God te vinden; een weg die aansluit bij hun persoonlijkheid. Dit is erg aantrekkelijk omdat het aansluit bij wat wij zelf fijn vinden. Maar ‘ken uzelf’ is geen Bijbels gebod. Een zoektocht naar onszelf is eindig, omdat wijzelf eindig zijn. Wie we werkelijk zijn geeft dan ook geen antwoord op onze levensvragen. God is eeuwig en Hij zegt: ‘Bij Mij is raad en wijsheid. Ik ben Inzicht, bij Mij is kracht.’ (Spr 8.14)

Enneagram ja of nee? Ik zou zeggen ‘nee.’ Laten we er naar streven God te kennen en ons er in verblijden door Hem gekend te zijn!

Kijktip: interview met voormalig New Age gelovigen Marcia Montenegro en Doreen Virtue.

Plaatjes onder vlnr: worshipmuziek voor enneagram type 3, het moderne enneagram, Oscar Ichazo claimde het enneagram te hebben ontvangen van de engel ‘metatron,’

Verzoening of at-one-ment?

Het evangelie is gebaseerd op de Bijbelse verzoening tussen mens en God. Deze verzoening is nodig omdat geen mens volgens de Bijbel rechtvaardig is; elk mens heeft gezondigd door het overtreden van Gods instellingen die ons laten zien wat volmaakt en heilig is. Omdat geen mens in staat is deze instellingen te houden en geen mens dus goed is, (Marcus 10.18) stelde God in dat het bloed en daarmee leven van een offerdier de schuld tijdelijk kon afbetalen en de zonde zou bedekken. (Lev 17.11) Dit was totdat Jezus de Messias voor eens en voor altijd de openstaande schuld betaalde doordat Hij als Offerlam door God op het kruishout werd gebonden. Zijn dood vereffende de schuld en Zijn bloed waste ons schoon zodat de relatie met God werd hersteld. Wanneer wij geloven in het bloed van dit Offerlam hebben wij vrij toegang tot God de Vader. ‘Want allen hebben gezondigd en missen de heerlijkheid van God, en worden om niet gerechtvaardigd door Zijn genade, door de verlossing in Christus Jezus. Hem heeft God openlijk aangewezen als middel tot verzoening, door het geloof in Zijn bloed.’ (Rom 3.23-25a)

Voor New Agers is echter dit anders. Waar het Bijbels evangelie draait om het herstel van onze relatie met God om eeuwig met Hem kunnen leven, streven New Age mensen naar het ervaren van een volledige eenwording met de ‘Oceaan van Levende Liefde’1 die zij God noemen. Het gescheiden zijn van deze god (in zelf, in anderen en in de kosmos) is wat zij ziekte van de ziel noemen, precies zoals de Bijbel zonde ziekte van de ziel noemt. Deze scheiding zou verholpen kunnen worden door de mens zelf, omdat men gelooft dat deze wordt veroorzaakt door angst voor ‘Liefde’ en angst voor eenheid met het goddelijke. Verzoening is dan ook het loslaten van angst en bewustwording van de goddelijkheid in zelf, anderen en de kosmos.

In het New Age handboek A course in Miracles laat ‘Jezus’ ons weten: ‘De volledige bewustwording van de verzoening is de erkenning dat de scheiding nooit plaatstvond.’2 En in Friendship with God zegt ‘God’ tegen Neale Donald Walsch: ‘Je moet je realiseren dat verzoening gewoon dát is; het is at-one-ment. Het is het bewustzijn dat jij en alle anderen Eén zijn. Het is het begrip dat je Eén bent met alles – inclusief Mijzelf.’3 De oplossing zou zijn om het bewustzijn te corrigeren met kennis van ‘de waarheid,’ waardoor men tot een godsbewustzijn komt. Het godsbewustzijn geeft een ervaring van ‘at-one’ zijn met alles wat bestaat. Als deze genezing van het denken in de hele mensheid plaatsvindt, zal er een wereldwijde ervaring van eenheid, een collectief christusbewustzijn ontstaan waarvan New Age gelovigen denken dat het vrede brengt op aarde. ‘Wanneer het bewustzijn van Christus is ontwaakt in alle mensen,’ stelt occultist Alice Bailey, ‘dan zullen we vrede hebben op aarde en welwillendheid onder de mensen. Waar er welwillendheid is, zal er vrede zijn; er moet een georganiseerde activiteit zijn en erkenning van het Plan van God, want dat plan is synthese, dat Plan is fusie, dat Plan is eenheid een at-one-ment.4

Richard Rohr is promotor van de christus waar ook New Agers in geloven. Hij gelooft dan ook niet in de zondigheid van de mens, maar in diens oorspronkelijke goedheid en de kracht van het ontdekken daarvan. Hij gelooft dat de zonde is dat mensen de ‘Goddelijke Persoonlijkheid’ door haat of angst niet ontmoeten.5

De oplossing is volgens Rohr dan ook niet inkeer, maar een verandering in ons denken: ‘Jezus veranderde onze gedachten over God. Dat is in één zin onze niet-gewelddadige at-one-ment leer. God had Jezus niet nodig om te sterven aan een kruis om te besluiten de mensheid lief te hebben. Gods liefde was oneindig vanaf het eerste moment van de schepping: het kruis was gewoon Liefde’s dramatisch vertoon in ruimte en tijd.’ Een straffende God past niet in Rohrs beeld van een ‘goede God,’ en daarom past hij dit beeld aan. ‘Jezus veranderde niet de Vaders gedachten over ons; hij veranderde onze gedachten over God – en daarmee ook die over elkaar. Als God en Jezus niet gewelddadig, straffend, martelend of wraakzuchtig zijn, dan is ons excuus om hetzelfde te zijn voor altijd van ons weggenomen. Dit is geen klein detail! En als God straffend en martelend is hebben wij een volledig model en toestemming om hetzelfde te doen.’6

Net als Alice Bailey gelooft ook Rohr dat deze at-one-ment leer de toekomst heeft. ‘Deze kijk op de verzoening wortelt het christendom in liefde en vrijheid vanaf het allereerste begin; het schept een erg samenhangende en ongelofelijk aantrekkelijke religie, die mensen naar het leven van innerlijke diepte, gebed, verzoening, genezing en universele ‘at-one-ment’ trekt, in plaats van slechts een offer-verzoening.’7

Het punt is dat God ons zó lief heeft dat kwaad niet ongestraft kan blijven. Want wat is liefde zonder recht? Het kwaad dat wij als mensen doen is zo groot, daar kunnen we nooit de prijs voor betalen; dat deed Jezus. Hij loste onze schuld af en droeg onze straf. ‘Hierin is de liefde van God aan ons geopenbaard, dat God Zijn eniggeboren Zoon in de wereld gezonden heeft, opdat wij zouden leven door Hem. Hierin is de liefde, niet dat wij God liefgehad hebben, maar dat Hij ons heeft liefgehad en Zijn Zoon zond als verzoening voor onze zonden. Geliefden, als God ons zo liefhad, moeten ook wij elkaar liefhebben.’ (1 Joh 4.9-11)

De pseudo verzoeningsleer van New Age maakt het voor mensen van allerlei religies mogelijk te geloven in een christus (synoniem voor geloven in henzelf) die hen verzoent met het goddelijke en daarmee met elkaar, zonder daarbij te hoeven leunen op het volmaakte werk van de enige echte Christus, de Here Jezus. Het is een leer die geen waarde hecht aan recht, maar die onterecht vertrouwt op het intrinsieke goede in de mens en op de wetten van diens intuïtie.