Tag: verlichting

Yoga én Jezus?

Gepost op door A R Kuipers

Sinds een paar jaar is de interesse voor yoga ook binnen de kerk sterk toegenomen. Veel christenen denken dat ze er voor kunnen kiezen de typische lichaamshoudingen en ademhalingsoefeningen gewoon te doen zonder dat het proces van verlichting dat met yoga wordt nagestreefd hen hierbij raakt. Het is alsof zij geloven dat je een sinaasappel kunt eten alleen voor de vitaminen en je er daarbij voor kunt kiezen geen suiker binnen te krijgen. Maar kunnen christenen aan yoga doen zonder dat dit iets met hun geestelijk leven doet?

Rie Frilund Skårhøj uit Denemarken geeft online cursussen in christelijke yoga, ‘CrossYoga’ genaamd. Ook heeft ze een YouTube kanaal waarin ze haar volgers de principes van het christelijk klinkend ‘Maranatha yoga’ bijbrengt of les geeft rond thema’s als pasen of het evangelie van Marcus. Ze schrijft: ‘CrossYoga is Christus gecentreerde yoga of ‘christelijke yoga.’ We gebruiken verschillende stijlen. CrossYoga is gebaseerd op het christelijk geloof.’1

Ook Laurien is docente christelijke yoga. Aan haar volgers leert ze de lichamelijke pose (asana) ‘de neerwaardse hond.’ Ze promoot het asana als een oefening met lichamelijke voordelen: ‘de neerwaartse hond, een pose die we in een yogaflow veel doen! Een houding die je bloedcirculatie bevordert, een positieve invloed heeft op je hormonen (en stress want hormonen en stress gaan vaak hand in hand!) en door het op z’n kop staan worden afvalstoffen beter afgevoerd in je lichaam.’2

Deze ‘neerwaardse hond’ pose wordt door Indiase yogi echter niet als puur fysieke oefening gezien, omdat het onderdeel uitmaakt van de Zonnegroet (zie Job 31.27): een belangrijke ode aan de zonnegod Surya. Yogapedia schrijft over de ‘neerwaardse hond’: ‘Van oorsprong wordt van deze asana geloofd dat het een aantal chakra’s activeert, zoals het manipura en ajna chakra.’3

Dat yoga niet slechts een set van lichamelijke oefeningen is, maar deel uitmaakt van een bredere filosofie, een pad tot verlichting en vorm van aanbidding waarbij het religieuze niet van het fysieke kan worden gescheiden, onderschrijft ook prof. Subhas Tiwari. In het artikel Yoga Renamed Is Still Hindu uit Hinduism Today schrijft hij: ‘Het simpele, onveranderlijke feit is dat yoga haar oorsprong vindt in de Vedische of hindoeïstische cultuur. Haar technieken werden niet overgenomen door het hindoeïsme, maar komen er uit voort. [..] De poging om yoga van hindoeïsme te scheiden moet ter discussie worden gesteld, want het gaat tegen de fundamentele principes in waarop yoga is gebaseerd, de yama’s (verboden) en niyama’s (geboden). [..] Pogingen om yoga te scheiden van haar geestelijke kern getuigt van onwetendheid over het doel van yoga.’4

Laurien ontkent de geestelijke dimensie van yoga ook niet. Net als hindoeïstische beoefenaars van yoga gelooft ze dat yoga verbindt met het goddelijke. Ze schrijft: ‘Door lichamelijke oefeningen, ademhalingstechnieken en het bewust stilstaan bij jezelf en je lichaam, helpt yoga je om dichter bij jezelf te komen en tot God!’

Nu is de vraag: met wélke God verbindt yoga? De Bijbelse manier om tot God te komen is namelijk door simpel gebed en het lezen van de Bijbel, en niet het doen van lichamelijke oefeningen, ademhalingstechnieken en stilstaan bij jezelf. Het hindoeïstisch concept van het goddelijke is pantheïstisch, het is de projectie van goden op het ‘zelf’, het goddelijke in anderen en in de kosmos, die samen de verschillende aspecten van Brahman vertegenwoordigen. Het goddelijke is geen Persoon, maar een bewustzijn. Door yoga wordt men verlicht: een overweldigende ervaring van ‘ik ben’, ‘alles is één’, ‘alles is god’ en ‘ik ben één met alles.’ Dit is het bereiken van een zgn. godbewustzijn. Wanneer het godsbeeld van iemand Krishna is, dan spreekt men van Krishnabewustzijn, is dit Christus, dan komt men tot een christusbewustzijn. Zoals je ziet kan willekeurig welk concept van goddelijkheid zo gebruikt worden om ‘dichter bij God’ te komen, zodat ook Jezus een plekje krijgt in yoga.

In de Bijbel wordt geen pragmatische toets gebruikt als het aankomt op het overnemen van gebruiken uit andere religies. Voor God is dit zonde. ‘Vraag u niet af: Hoe hebben die volken hun goden vereerd? Zo willen wij het ook doen! Nee, de Heer uw God verbiedt u dat.’ (Deut 12.30)

De Bijbel leert dat er één weg is om tot God te komen, namelijk het geloof in de Here Jezus. Wie in Hem gelooft en Zijn Naam belijdt wordt gered. Dit staat haaks op verlichting die men nastreeft in zowel boeddhisme alsook hindoeïsme. Deze verlichting wordt bereikt door geestelijke oefeningen zoals yoga. Elk element in yoga is dan ook gericht op het bereiken van deze verlichting; verlossing van de eindeloze cyclus van karma. Lichaamshouding, ademhalingsoefeningen, ontledigen van het denken en zelfs de positie van vingers. Eén van de kenmerkende handbewegingen die yoga typeren is bijvoorbeeld het zgn Gyan Mudra, waarbij de wijsvinger en duim worden verenigd. Deze beweging symboliseert de éénwording van het ‘Zelf’ met het universum, of atman met Brahman, waarbij de wijsvinger ‘atman’ is en de duim ‘Brahman.’

Brahman is niet de God van Abraham, Isaak en Jakob en wanneer we yoga beoefenen zal dit ons dan ook niet dichter bij de God van de Bijbel brengen, zelfs al zouden onze zintuigen anders doen geloven.

Foto’s vlnr: Rie geeft cursussen CrossYoga, naast en achter haar zie je de Bijbel. Gyan Mudra. Laurien illustreert het asana ‘de neerwaardse hond.’

Pagina's: 1 2

Enneagram – ja of nee?

Gepost op door A R Kuipers
esoterisch meester George Gurdjieff stelde het enneagram te hebben ontvangen van Soefi’s

Het enneagram, wie kent het niet?  Het gedragsmodel is een geliefd instrument dat wordt gebruikt in coachingsessies, op teambuildingsdagen.. maar ook in toenemende mate in preken en bijbelstudiegroepjes. De vraag is, hoort het enneagram ook thuis in de kerk?

Het enneagram wordt uitgebeeld als een negenpuntige ster die wordt omvat door een cirkel. Elk van de punten heeft een nummer dat een persoonlijkheidstype vertegenwoordigt. Het enneagram zou mensen tot zelfkennis brengen waardoor ze zich beter zouden kunnen verhouden tot anderen. Men gaat er vanuit dat emotionele wonden uit de kindertijd hebben geleid tot het ontstaan van een ‘vals Zelf,’ waarvan men verlost dient te worden door verlichtende zelfkennis. Zo zou men niet alleen ‘zelf’ beter leren begrijpen, maar uiteindelijk ook God en de medegelovige.

Chris Heuertz is bestsellerauteur van de boeken ‘The Enneagram of Belonging’ en ‘The Sacred Enneagram.’ Heuertz omschrijft het enneagram als ‘een heilige routekaart voor onze zielen’ en ‘mogelijk het meest effectieve instrument voor persoonlijke bevrijding.’ Hij schrijft: ‘het enneagram onthult zowel de negen wegen waardoor we kunnen verdwalen, alsook de negen wegen waardoor we terug thuis kunnen komen bij ons Ware Zelf.’1 En ook Franciscaans pater en promotor Richard Rohr noemt het enneagram ‘een krachtig instrument voor zelfontdekking en geestelijke transformatie’ en een ‘belangrijke hulp in het verwerven van zelfkennis en ontwaken tot ons Ware Zelf.’2

Een komen tot het ware Zelf (‘ziel,’ ‘ātman,’ of ‘christus’) is in oosterse religies synoniem voor het komen tot ‘god,’ omdat ‘god’ voor hen synoniem is voor de menselijke ziel. Men streeft daarom naar zelfkennis waardoor verlichting kan worden bereikt. Het bereiken van verlichting is niet Bijbels en wordt door online yoga encyclopedie yogipedia omschreven als ‘belangrijk in hindoe, boeddhistische en yoga filosofie. Volgens de leringen van yoga is verlichting het doel van alle meditatie en yoga oefeningen – lichamelijk, mentaal of geestelijk. In boeddhisme wordt verlichting meestal gezien als een ontwaken tot de absolute Waarheid, die het verlichte individu vrijzet van de cyclus van reïncarnatie. Verlichting betekent onthullen of herinneren wat onze ware, oorspronkelijke aard is.’3

Dat het enneagram door christenen wordt gebruikt, wil niet zeggen dat het christelijk is. Niet alleen is verlichting tot het ware Zelf anders dan verlossing door Jezus, ook is de bron waaruit het enneagram geopenbaard werd duister.

Het enneagram werd voor het eerst onder de aandacht gebracht door Russisch filosoof en esoterisch meester George Gurdjieff, die kennis over het ‘heilig’ geometrisch model zou hebben ontvangen van Soefi mystici. Voor deze Soefi’s was ‘het enneagram belangrijk als middel voor waarzeggerij om toekomstige gebeurtenissen te voorspellen, maar ook als instrument voor het vertegenwoordigen van levensprocessen, zoals persoonlijke transformatie.’4 Gurdjieff propageerde het enneagram als een weg tot het verwerven van kosmisch bewustzijn. Zijn leerling Óscar Ichazo – die zelf was getraind in Zen, Soefisme, yoga, Boeddhisme, Confucianisme, I Tjing en Kabbala – zou in de woestijn een openbaring van ‘Metatron, de prins der aartsengelen’5 hebben gehad over het enneagram. Vanaf de zeventiger jaren begon hij het model op een meer systematische manier te onderwijzen, waarbij hij zijn ‘verborgen kennis’ koppelde aan negen persoonlijkheidstypen. Ichazo richtte de New Age cultus Arica op. Eén van zijn leerlingen was de Chileense psychiater Claudio Naranjo, die later claimde het enneagram zelf doormiddel van channeling6 te hebben ontvangen. Naranja introduceerde het in de populaire New Age gemeenschap Esalen Institute in Californië. Maar of het enneagram nu door Soefi’s, een engel of channeling werd geopenbaard, net als het doel is ook de oorsprong van het enneagram verre van Bijbels.

Toch worden ook christenen aangemoedigd om doormiddel van het enneagram zichzelf te leren kennen om zo hun eigen weg tot God te vinden; een weg die aansluit bij hun persoonlijkheid. Dit is erg aantrekkelijk omdat het aansluit bij wat wij zelf fijn vinden. Maar ‘ken uzelf’ is geen Bijbels gebod. Een zoektocht naar onszelf is eindig, omdat wijzelf eindig zijn. Wie we werkelijk zijn geeft dan ook geen antwoord op onze levensvragen. God is eeuwig en Hij zegt: ‘Bij Mij is raad en wijsheid. Ik ben Inzicht, bij Mij is kracht.’ (Spr 8.14)

Enneagram ja of nee? Ik zou zeggen ‘nee.’ Laten we er naar streven God te kennen en ons er in verblijden door Hem gekend te zijn!

Kijktip: interview met voormalig New Age gelovigen Marcia Montenegro en Doreen Virtue.

Plaatjes onder vlnr: worshipmuziek voor enneagram type 3, het moderne enneagram, Oscar Ichazo claimde het enneagram te hebben ontvangen van de engel ‘metatron,’

Pagina's: 1 2

Contemplatief gebed als weg naar het ware zelf

Gepost op door A R Kuipers

De contemplatieve beweging lijkt steeds meer terrein te winnen in Nederland. Mogelijk omdat het met name gepromoot wordt door intellectuele mensen met een theologische achtergrond en zodoende precies aansluit bij wat de meer rationele christen aanspreekt. Maar, is contemplatief gebed wel bijbels? De contemplatieve stroming gaat uit van een weg tot dieper contact, diepere kennis van God dan door simpel Bijbellezen en gebed. Sleutel tot dit contact is het krijgen van een innerlijke ‘ervaring,’ waarvoor gebruik wordt gemaakt van technieken die zich richten op ontlediging van de gedachten doormiddel van ademhalingstechnieken, het herhalen van woorden en het mediteren op kaarsen en iconen.

Contemplatief gebed bestaat uit een fase van centreren, het aannemen van een gemakkelijke houding en met gesloten ogen concentreren op en herhalen van een zogenaamd heilig woord. Gedachten legt men zachtjes het zwijgen op door terug te keren naar het heilige woord.1 Dit heilige woord kan een korte zin zijn als  ‘Heer ontferm u mijner,’ maar ook een woord als ‘Maria,’’Abba’ of ‘Jezus.’ Dit mediteren op de naam ‘Jezus’ is waar het gebed haar naam, namelijk Jezusgebed, aan ontleent. Het woord dient aandacht worden herhaald op het ritme van iemands adem, waarmee de methode dan ook wel ademgebed wordt genoemd. Naast woorden of korte zinnen kan ook op emoties worden gemediteerd. Mensen die het hedendaags contemplatief gebed vorm gaven zijn Thomas Merton en Thomas Keating, die beiden katholiek monnik waren en sterk beïnvloed werden door boeddhisme, hindoeïsme en islamitische mystiek. In Nederland zijn het met name Henri Nouwen, Jos Douma en ook Luigi Gioia die deze vorm van gebed bekend maakten. 

Thomas Merton beschreef contemplatief gebed als een gave van ontwaken en bewustwording, ‘het is het ontwaken van Christus in ons.’2  Merton zou zelf niet veel op hebben met de historische Jezus van Nazareth, maar geloofde in ‘Christus als centrum in wie en door wie men verlicht wordt.’3 Het begrip christus interpreteerde hij dan ook als een staat die elk mens zou kunnen bereiken. ’Ieder van ons heeft een onvervangbare roeping om Christus te zijn; (…) als ik die niet volbreng, dan zal er voor eeuwig en altijd iets ontbreken in het Koninkrijk der Hemelen,’4 zo stelde hij.

En ook Thomas Keating geloofde dat we als mensen christus dienen te worden. Hij geloofde dat God niet gevonden wordt door Bijbellezen en gebed in onze letterlijke binnenkamer, maar in de binnenkamer die betreden kan worden door de deur van het denken te sluiten. Hij geloofde dat Jezus met ‘bidden in het verborgene’ (Matt 6.6) doelde op centrerend gebed.5 ‘Centrerend gebed..’ schrijft Keating, ‘suggereert een praktische methode voor het binnengaan van onze ‘binnenkamer.’6 ‘Je binnenkamer binnengaan betekent dan: gedurende een bepaalde tijd je dagelijks bewustzijn loslaten en je aandacht richten op de spirituele dimensie van ons bestaan en nog dieper op de goddelijke inwoning en het ware zelf, die allemaal in het onderbewuste verborgen zijn, totdat je de spirituele reis in de een of andere vorm aanvaardt.’7 Dit vinden van het ware zelf is volgens Thomas Keating essentieel, want ‘ware zelf,’ zo gelooft hij, is synoniem voor ‘God.’ ‘Onze basiskern van goedheid is ons ware Zelf. Deze basiskern van goedheid is in staat tot onbegrensde ontwikkeling, het daadwerkelijk getransformeerd worden tot Christus en te worden vergoddelijkt. God en ons ware Zelf zijn niet gescheiden. Hoewel we niet God zijn, zijn God en ons ware Zelf hetzelfde.’8

Maar het vinden van zelf om daardoor God te vinden en het liefhebben van zelf voor men God lief kan hebben is een mystieke gedachte, geen bijbels gegeven. God zegt: ‘Ik ben de HEERE, en niemand anders, buiten Mij is er geen God.’ (Jes 45.5) En Jezus zegt: ‘Als iemand achter Mij wil komen, moet hij zichzelf verloochenen..’

Als Jezus spreekt over Zijn wederkomst, waarschuwt Hij dat mensen zullen zeggen dat Hij te vinden zal zijn in de woestijn of in binnenkamers. Het is opvallend dat contemplatief gebed wordt aangemoedigd als methode om christus te vinden, in de woestijn van stilte9 en in de binnenkamers waar het ware zelf woont. Maar Jezus zei: ‘geloof het niet.’ ‘Als iemand dan tegen u zegt: Zie, hier is de Christus of daar, geloof het niet; [..] Als men dan tegen u zal zeggen: Zie, Hij is in de woestijn; ga er niet op uit; zie, Hij is in de binnenkamers, geloof het niet’. Als Jezus komt zal dat niet een vondst van het ware zelf zijn, maar een komst zo echt en fysiek dat elk oog Hem ziet.

‘Zie, Hij komt met de wolken, en elk oog zal Hem zien, ook zij die Hem doorstoken hebben. En alle stammen van de aarde zullen rouw over Hem bedrijven. Ja, amen. Ik ben de Alfa en de Omega, het Begin en het Einde, zegt de Heere, Die is en Die was en Die komt, de Almachtige.’ (Openb 1.7,8)

Pagina's: 1 2